Search
Close this search box.

Mediada LGBTİ+ və Əlillik Məsələlərinin İşıqlandırılması

LGBTİ+ və əlillik haqqında olan bu bölmə Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı və Sosial Xidmətlər Mərkəzinin təsəsçisi, sosial işçi Sənubər Heydərova arasında əməkdaşlıq çərçivəsində hazırlanmışdır. 

Mediada xəbərlərin ədalətli, dəqiq və əhatəli işıqlandırılması LGBTİ+lər və həyatımıza təsir edən məsələlər haqqında ictimai məlumatlılığın və anlayışın genişləndirilməsində mühüm rol oynayır. LGBTİ+lərin qəbullanması və görünür olması artmağa davam etsə də, icmamız, xüsusən də translar sistemik ayrı-seçkilik, epidemik səviyyələrdə neqativ siyasət və hücumlarla üzləşməyə davam edirlər. 

əlillik

Böyük kəsişmə

LGBTİ+ və əlillər icmaları əhəmiyyətli şəkildə kəsişir. ABŞ-da 2012-ci ildə nəşr olunan araşdırmaya görə, LGBTİ+ icmasında qadınların 36%-i və icmadakı kişilərin 30%-i əlilliklərinin olduğunu qeyd edib. Azərbaycanda bununla bağlı, təəssüf ki, hər hansı bir araşdırma aparılmamışdır. 

ABŞ-da Kaliforniya Sağlamlıq Sorğusu vasitəsilə UCLA tərəfindən aparılan əlavə araşdırmalar göstərir ki, “fiziki, əqli və ya emosional vəziyyətə görə, transların əlillikləri olduğunu bildirmək ehtimalı daha yüksəkdir”. LGBTİ+ statusu hər bir demoqrafiya – gender, yaş, etnik kimlik, seksual oriyentasiya və digərlərində kəsişdiyi kimi, əlillik də kəsişir.

Ümumi təcrübələr

LGBTİ+lər və disleksiya, psixi sağlamlıq vəziyyəti və ya DƏHP (ADHD) kimi öyrənmə əlilliyi də daxil olmaqla, görünməyən əlilliyi olan şəxslər “dolabdan çıxmağın” təhlükəsiz olub-olmamasına qərar verməlidirlər. Bu kimliklər kəsişdikdə, mürəkkəbləşən vəziyyət yeni təzyiq səbəbi yaradır.

Əlilliyi olan şəxslər işə götürülmə prosesində ayrı-seçkilikdən qorxduqları və qərəzli münasibətlə üzləşdikləri kimi, çox sayda LGBTİ+ də iş yerində ayrı-seçkilik və ya qərəzli münasibətlə üzləşirlər.

Dil istifadəsi

İnsanları təsvir edərkən, həmişə olduğu kimi, onlardan necə təsvir olunmaq istədiklərini soruşun.

“Məhdudiyyətli”, “fiziki qüsurlu”, “xüsusi”, “xüsusi ehtiyaclı” və “fərqli qabiliyyətli” kimi himayədarlıq sərgiləyən terminlərdən çəkinin. Əlilliyi olan şəxslər “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu ilə qorunur. 

LGBTİ+ və əlillik haqqında yazarkən “əlil arabasında” və “əzab çəkir” kimi passiv, problemli terminlərdən çəkinin. Əlillər “qurban” deyillər. Eləcə də, əlilliyi olan şəxsləri sırf əlilliyi olduğuna görə “ilhamverici”, “cəsur” və ya “cəsarətli” adlandırmaq olmaz. Əlil şəxslərin yalnız və ya qismən əlilliklərinə əsaslanaraq ilhamverici kimi təsvir olunduğu “ilhamvericilik pornoqrafiyasından” çəkinin. Bundan əlavə, psixi əlilliyi olan insanları təsvir edərkən “dəli” kimi stiqmatizasiya edən sözlərdən çəkinin. 

Əlilliyi olmayanı “normal” adlandırmaq əlillərin “anormal” olmasını nəzərdə tutur. Bunun əvəzinə, tipik və ya əlilliyi olmayan ifadələrindən istifadə edin.

QAÇINILMALI STEREOTİPLƏR

Əlilliyi olan LGBTİ+lər haqqında məlumat verərkən zərərli stereotiplərdən çəkinin:

  • İnsanların əlilliyinin xüsusiyyətlərinə diqqət çəkməyin.
  • Kimisə yalnız əlilliyi ilə və ya əlilliyinin “qurbanı” olaraq təyin etməyin.
  • Əlilliyi olan insanların rasional qərarlar qəbul etmək iqtidarında olmadığını və ya bu tipli qərarlar verməyə layiq olmadığını ifadə etməyin.
  • Əlilliyin insanların öhdəsindən gəlməli olduğu bir xüsusiyyət olması fikrini gücləndirməyin.
  • Əlilliyi olan şəxslərə qayğı göstərilməli və ya “müalicə edilməli” fikri ilə xəbər hazırlamayın. Bunun əvəzinə, əlilliyi olan şəxslər üçün əlçatımlılığı təmin etmək məqsədilə cəmiyyətdə nəyin dəyişdirilməli olması haqqında əhatəli material hazıryalın. 

Mediada İnterseks Məsələlərinin İşıqlandırılması

Qeyd edək ki, interseks cinsi orqanlar, daxili reproduktiv orqanlar və xromosomlar da daxil olmaqla bir və ya daha çox anadangəlmə cinsi xüsusiyyətlərə malik olan, kişi və ya qadın bədənlərinin ənənəvi konsepsiyalarından kənarda qalan insanlardır. İnterseks variasiyasiyasına bəzən “Cinsi İnkişaf Fərqləri” də deyilir.

Mediada xəbərlərin ədalətli, dəqiq və əhatəli işıqlandırılması LGBTİ+lər və həyatımıza təsir edən məsələlər haqqında ictimai məlumatlılığın və anlayışın genişləndirilməsində mühüm rol oynayır. LGBTİ+lərin qəbullanması və görünür olması artmağa davam etsə də, icmamız, xüsusən də translar sistemik ayrı-seçkilik, epidemik səviyyələrdə mənfi siyasət və hücumlarla üzləşməyə davam edirlər. 

İntersekslər bəzi insanların düşündüyü qədər nadir deyil.

Əslində, intersekslər sayının əhalinin 1,7%-i qədərini təşkil etdiyi təxmin edilir. (Dr. Anne Fausto-Sterlinq, Bədənin Cinsləşdirmə: Gender Siyasəti və Seksuallığın Konstruksiyası, 2000) Bu, qırmızı saç və ya yaşıl gözlər qədər yaygındır və eyni yumurta daha çox yayılma deməkdir. İnterseks xüsusiyyətləri olan insanlar həmişə mövcud olub, lakin indi insan bədəninin müxtəlifliyi haqqında daha çox məlumat var. İnterseks bədənli insanlar, fərqli olaraq görülən hər kəs kimi körpələr, yeniyetmələr və böyüklər kimi işdə, təhsildə və səhiyyə müəssisələrində stiqma və ayrı-seçkiliklə üzləşə bilərlər.

mediada interseks

Hamımız xəbər başlıqlarını görmüşük – Qadın idmançı sınaqdan keçirilir və onun XY xromosomlarına və ya qeyri-adi dərəcədə yüksək testosteron səviyyəsinə malik olduğu aşkar edilir.

İnterseks xüsusiyyətə sahib olmaq ilə trans olmağı qarışdırmayın.

İntersekslərə doğuş zamanı gender təyin olunur – istər kişi, istərsə də qadın – və tibb işçiləri və valideynlərin bu qərarı uşağın gender kimliyinə uyğun gəlməyə bilər. Əgər interseks biri doğulduğu zaman təyin olunduğu genderdən fərqli gender kimliyi ilə özünü təyin edirsə, o, özünü trans kimi də xarakterizə edə bilər. Bununla belə, bütün intersekslər trans deyil. İntersekslərin çoxu doğulduqları zaman tərin olunan genderə uyğun gələn gender kimliyinə sahib olurlar. Odur ki, üst-üstə düşərsə də, interseks xüsusiyyəti ilə trans olmağı qarışdırmayın. Və interseks olmayanlar kimi intersekslər də hər hansı seksual oriyentasiyada ola bilərlər.

İnterseks icmasında ən aktual narahatlıq doğuran fakt ondan ibarətdir ki, bir çox interseks uşaqlar onların razılığı olmadan geri dönüşü olmayan lazımsız cərrahiyyə və müalicəyə məruz qalırlar. Tibb müəssisələri uzun illərdir ki, atipik cinsi xüsusiyyətlərlə doğulan körpələrə “düzəldilməli” bədən quruluşu kimi baxır. Bəzi interseks körpələr və daha yaşlı uşaqlar bədənlərini kişi və ya qadın olmağın ənənəvi anlayışlarına uyğunlaşdırmaqdan başqa heç bir səbəb olmadan geniş, iradələrindən kənar cərrahi əməliyyatlara məruz qalıblar. Bu cərrahiyyə əməliyyatlarının böyük əksəriyyəti kiçik uşaqlarda aparılması tibbi cəhətdən zəruri deyil və bunun əvəzinə əməliyyatın onlar üçün uyğun olub-olmadığına qərar verənə qədər təxirə salınması lazımdır. 

Bəzi hallarda, intersekslər uşaqlıqda keçdikləri tibbi prosedurlar haqqında heç bir məlumat almadan böyüyürlər. Artan dəlillər məlumatlı razılıq olmadan həyata keçirilən bu əməliyyatların fiziki ağrılar, cinsiyyət orqanlarının həssaslığının itirilməsi, çapıqlar və hətta sterilizasiya, həmçinin əhəmiyyətli psixoloji nəticələr və şəxsin gender kimliyinə uyğun gəlməyən cərrahi prosedur tərəfindən təyin edilmiş genderin risk ehtiva edə biləcəyi zərərləri göstərir. 

Cəmiyyətin əksəriyyəti bioloji cinsiyyətin “kişi” və ya “qadın” olduğunu düşünür, lakin əslində, məsələ daha mürəkkəbdir. Bu anlaşılmazlıq interseksləri tək hiss edir və lazımsız yerə utandırır.  İntersekslər və onların ailələri tam məlumat əldə etmək və psixoloji sağlamlıq dəstəyinə ehtiyac duyurlar. 

İntersekslər öz bədənləri ilə bağlı qərar qəbul edərkən muxtariyyətə sahib olmalıdırlar. Həkimlər valideynlərə uşağın razılığı olmadan övladlarının bədənləri ilə bağlı dönməz qərarlar qəbul etmələri üçün təzyiq etmək əvəzinə, valideynlər və tibb mütəxəssisləri intersekslər istədikləri tibbi prosedurlar barədə özlərinin tam məlumatlı qərarlarını vermək üçün kifayət qədər yaşlı olana qədər gözləməlidirlər.

İnterseks icmasını əhatə edən xəbərlərin hazırlanması əsasları:

Bir çox insan interseks olmağın nə demək olduğunu bilmədiyi üçün, bunun nə demək olduğunu dəqiq və geniş şəkildə təsvir etmək vacibdir.

Bir insanın interseks olması faktını necə təsvir etmək olar:

Lamiyə interseksdir..

İntersekslər…

İnterseks vətəndaşlar..

İnterseks körpələr və gənclər..

Dəqiq terminologiya əsasdır. İntersekslərin mediada işıqlandırılmasını köhnəlmiş və zəhərləyici dilə etibar etmək əvəzinə, dəqiq dildən istifadə edilməsi çox vacibdir.

“İnterseks xüsusiyyətləri”, “interseks variyasiyaları” və ya “interseks bədənlər” kimi təsvir etmək daha məqsədəuyğundur. 

Çəkinilməli ifadələr:

“Cinsi inkişafın pozğunluqları.”

“Hermafrodit.”

Fərziyyələr irəli sürməyin.

Genital orqanlara və ya bədənlərə fokuslanmaqdan çəkinin.

İnterseks məsələləri haqqında reportaj hazırlayarkən aşağıdakılarla danışmağa üstünlük verin:

– Razılıqları olmadan, geri dönüşü olmayan və lazımsız əməliyyatlara məruz qalmış interseks yetkinlər

– Lazımsız əməliyyatdan xilas olmuş interseks yetkinlər

– İnterseks uşaqlarına dəstək olan valideynlər

– İnterseks təşkilatları (təəssüf ki, Azərbaycanda intersekslərin problemlərinə və üzləşdikləri çətinliklərə fokuslanan təşkilat yoxdur)

– İnsan haqları və LGBTİ+ icması ilə işləyən təşkilatlar (Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı, Queer Radar, Minority Azərbaycan, Gender Resurs Mərkəzi)

Mediada Nifrət Cinayəti Hallarının İşıqlandırılması

Mediada nifrət cinayəti xəbərlərinin ədalətli, dəqiq və əhatəli işıqlandırılması LGBTİ+lər və həyatımıza təsir edən məsələlər haqqında ictimai məlumatlılığın və anlayışın genişləndirilməsində mühüm rol oynayır. LGBTİ+lərin qəbullanması və görünür olması artmağa davam etsə də, icmamız, xüsusən də translar sistemik ayrı-seçkilik, epidemik səviyyələrdə mənfi siyasət və hücumlarla üzləşməyə davam edirlər. 

Təkcə 2022-ci ilin 8 ayı ərzində Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı onlarla nifrət cinayəti və nifrət nitqi qeydə alıb. 

Azərbaycanda LGBTİ+ləri qoruyan və seksual oriyentasiya ilə gender kimliyi, gender ifadəsi və cinsi xarakteristikalara görə ayrı-seşkiliyi qadağan edən qanunların olmaması nifrət cinayəti və nifrət nitqlərinin araşdırılmasını mümkünsüz edir. 

Bu dəfə media və jurnalistlər üçün nifrət cinayətlərinin mediada verilməsi haqqında informasiya təqdim edirik. 

nifrət cinayəti

Zorakılığa məruz qalmış transları səhv genderləməklə yenidən viktimasiya etməkdən çəkinin.

Translar, xüsusən də seks işçisi trans qadınlar disproporsional şəkildə nifrət zorakılığına məruz qalırlar. Bu tip hadisələrin faciəsi tez-tez zərərçəkmişin trans olması faktına hörmət etməyən (və ya bəzən hətta bundan istifadə edən) xəbərlərlə daha da ağırlaşır. Çox vaxt zorakı cinayətlərin trans zərərçəkmişləri haqqında yazan jurnalistlərə polis, şahidlər, hətta ailə və dostları tərəfindən zərərçəkmişin gender kimliyi (adı da daxil olmaqla) haqqında yanlış və ya natamam məlumat verilir.

Zorakılığın kontekstini təmin edin.

Trans icması Azərbaycanda ən marjinallaşdırılmış və ayrı-seçkiliyə məruz qalan icmadır. Əgər trans zərərçəkmiş zorakı cinayət zamanı çətin və ya uğursuz vəziyyətdə idisə, auditoriyanızı kontekstlə təmin edin. Transların üzləşdiyi disproporsional işsizlik, yoxsulluq, mənzil qeyri-sabitliyi və ümumi ayrı-seçkilik dərəcələri – transları zorakılığa məruz qoyan səbəblər haqqında kontekst təqdim etməyə kömək edəcək statistik məlumatlar Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı, Queer Radar və Transvisionary kimi təşkilat və təşəbbüslərə müraciət edin. 

Diqqəti baş vermiş zorakılığa ayırın.

Media icmanın və hüquq-mühafizə orqanlarının nifrət cinayətlərinə reaksiyasının müəyyən edilməsində mühüm rol oynayır. Azərbaycanda hüquq-mühafizə orqanları anti-LGBTİ+ nifrət cinayətlərini görməzdən gəlir. Nəticədə, polis işi lazımi qaydada və ya ümumiyyətlə araşdırmır, zərərçəkmişləri yenidən viktimizasiya edir və məlumat əldə etmək istəyən ailə və icma üzvlərinə cavab vermir. Bu kimi hallarda mediada işin ədalətli, dəqiq və əhatəli şəkildə işıqlandırılması hüquq-mühafizə orqanlarını nifrət cinayətini daha yaxşı və şəffaf şəkildə araşdırmağa və onlarla ünsiyyət qurmağa sövq edə bilər. 

LGBTİ+ləri tənqid edənlər çox vaxt “bütün cinayətlər nifrət cinayətləridir” kimi bəyanatlar verərək nifrət cinayətlərini kiçildir və ya əhəmiyyətsizləşdirirlər. Medianı izləyənlərə faktları təqdim etməyinizi xahiş edirik ki, zərərçəkmişlər cinayət qurbanının faktiki və ya qəbul edilən seksual oriyentasiyası, gender kimliyi və ya gender ifadəsinə görə hədəf olub-olmadığını özləri qərar verə bilsinlər.

Hücumlar və cinayət əməlləri yalnız bir zərərçəkmişə qarşı ola bilər, lakin cinayətkarlar tez-tez LGBTİ+lərin təhqir və zorakılığın legitim hədəfləri olduğuna dair mesaj göndərmək niyyətindədirlər. Buna görə də, jurnalistlər cinayətin xüsusiyyətlərini və onun sosial nəticələrini işin faktlarına əsaslanaraq bildirməlidirlər.

Qeyri-dəqiq nifrət/qərəzli cinayət xəbərləri istəmədən “gey panikası” və ya “trans panikası” (məsələn, “qurbanın günahlandırılması”) strategiyasını dəstəkləyə bilər. LGBTİ+lərin hücuma görə məsuliyyət daşıdığını və ya arzuolunmaz romantik və ya seksual təklif (“gey panika” və ya “trans panika” strategiyası adlanan) səbəbi ilə hücuma haqq qazandırdığını ifadə etmək heç vaxt qəbuledilməzdir. 

Nifrət cinayətləri qanunları və onların məhdudiyyətləri.

Müvafiq olaraq Azərbaycanda nifrət cinayətləri ayrıca çətir anlayış altında kriminallaşmır. Şəxsi həyat, təhlükəsiz yaşamaq, mənzil toxunulmazlığı da beynəlxalq normalara uyğun gələn konstitusion səviyyədə Azərbaycanda ən yüksək (Konstitusiya – 31, 32, 33) qoruma altındadır. Bunların pozulması cinayət məsuliyyətidir. İrili-xırdalı vurduğu ziyanın, ictimai təhlükənin həcmindən asılı olaraq digər məsuliyyət növlərinə də məruz qala bilinir. Nifrət cinayəti baxımından, fiziki və psixi əzab, iztirab kimi ağır, şiddətli əməllərlə müşayiət olunan ayrı-seçkiliklər üçün də konstitusion immunitet/proteksiya var. Belə ki, Konstitusiyanın 31-ci maddəsinə görə, qanunda nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, şəxsin həyatına, fiziki və mənəvi sağlamlığına, mülkiyyətinə, mənzilinə qəsd etmək, ona qarşı zor işlətmək qadağandır. 

Bu cür müdaxilələrin ən ağır növü olan işgəncələri qadağan edən çoxsaylı beynəlxalq sənədlərə ölkə qoşulub. Həmçinin Konsitusiyamızın 148, 151-ci maddələrinə əsasən beynəlxalq müqavilələr qanunvericilik sistemimizin tərkib hissəsidir. Konstitusiyanın 12-ci maddəsinə əsasən, insan hüquqları və azadlıqları ilə bağlı məsələdə milli normativ aktlarımızla beynəlxalq müqavilələr arasında ziddiyyət olduqda beynəlxalq müqavilələr üstün hüquqi qüvvəyə malikdir. Bu baxımdan, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsi və həmin Konvensiyanın rəsmi şərhi olan, məcburi qüvvəli qərarlar qəbul edən Avropa Məhkəməsinin həmin presedent hüququ (bu və digər maddələr üzrə işləri) Azərbaycan üçün ali məcburi hüquqi qüvvəli üstün əsaslardır. Ölkənin cinayət məcəlləsi üç maddədə işgəncənin müxtəlif növlərini ağırından yüngülünə kriminallaşdırır, 113-cü maddə insanlıq əleyhinə cinayətlər bölümündə, qalan hallarda həyat və sağlamlıq əleyhinə cinayət kimi 133-cü maddə (ağır və az ağır xəsarətə səbəb olmayan mütəmadi döymək və sair zorkaılıq hərəkətləri ilə güclü fiziki ağrı və psixi iztirablar vermə) və ədalət mühakiməsinə qarşı cinayətlər bölümündə 293-cü maddədə kriminallaşdırır. Lakin istər LGBTİ+ işləri, istər bir çox işlərdə bu maddənin tətbiqini görmək mümkün olmur.

Bakıda LGBTİ+ Aktivisti və Trans Qadına Hücum olub

Avqust ayının 20-də Bakıda Emili Hacızadə və LGBTİ+ aktivisti Əli Məlikov naməlum iki nəfər tərəfindən hücuma məruz qalıb. Zərərçəkmişlərin sözlərinə görə, hücum edənlər onların geyimlərinə ilişərək “utanmırsız, bu nədir geyinmisiz” tipli cümlələr istifadə edib və onları təqib etməyə başlayıblar. 

Emili “sizə nə, nə istəyirik, geyinirik deyib yola davam etməyimizə baxmayaraq, arxamızca düşüb, təhqir etməyə davam etdilər”, deyə bildirib. Daha sonra hücum edən kişilər Emiliyə iki yumruq zərbəsi endirib və zərərçəkmişlər səslərini yüksəldərək polisin onlara yaxınlaşmasına nail olublar. Polis onların şikayət qəbul edib və 9-cu polis bölməsinə şikayət ərizəsi yazmaq üçün aparıb. 

Polis bölməsini təsvir edən Emili deyib: “Biz içəri girəndə mənzərə belə idi – divarda qan ləkəri var idi, yumruq izləri var idi. Bəlli idi ki, burada insanlar döyülüb. Mən yorğun idim deyə oturmaq istəyirdim, polis üstümə qışqıraraq “OTURMA” dedi. Vəkil köməkçisi gələnə qədər bizi süründürdülər, 3 saata yaxın bölmədə qaldıq.”

Vəkil köməkçisi gəldikdən sonra zərərçəkmişlərin şikayəti qeydə alınıb. Lakin polisin gözü qarşısında Emiliyə yumruq atan şəxs qaçmağa nail olub. Polis zərçəkmişlərə hücum edənləri 50 AZN məbləğində cəri edəcəklərini deyib və onlarla yaxşı rəftar etməyib.  

Emili Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansına bilidirib ki, polis işi baxmaq istəməyib, tədqiqatçılar öz vəzifə borclarını yerinə yetirməkdən boyun qaçırdıb. Yalnız vəkil adı eşitdikdən sonra işə baxılıb. “Hüquq mühafizə orqanlarına heç bir şəkildə güvən yoxdur,” – deyə əlavə edib. 

aktivisti

[Gəncədə Gey Kişilərə Hücum olub]

Mediada nifrət cinayəti xəbərlərinin ədalətli, dəqiq və əhatəli işıqlandırılması LGBTİ+lər və həyatımıza təsir edən məsələlər haqqında ictimai məlumatlılığın və anlayışın genişləndirilməsində mühüm rol oynayır. LGBTİ+lərin qəbullanması və görünür olması artmağa davam etsə də, icmamız, xüsusən də translar sistemik ayrı-seçkilik, epidemik səviyyələrdə mənfi siyasət və hücumlarla üzləşməyə davam edirlər. 

Avropa və Mərkəzi Asiyanın 54 ölkəsindən 600-dən çox təşkilatı birləşdirən müstəqil, beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatı olan İLGA-Avropanın son hesabatlarına əsasən, Azərbaycan 49  ölkə arasında siyasi, sosial və hüquqi cəhətdən LGBTİ+lərin yaşaması üçün ən pis ölkədir. 

LGBTI+ Activist and a Trans Woman were Attacked in Baku

On August 20, Emily Hajizadeh and LGBTI+ activist Ali Malikov were attacked by two unknown men in Baku. According to the victims, the attackers stuck to their clothes and used phrases like “aren’y you ashamed, what are these you wearing” and started chasing them.

Emily said, “They followed us and continued to insult us despite the fact that we told them we wear what want.” The perpetrators then punched Emily twice and the victims raised their voices to get the police to approach them. The police registered their complaint and took them to the 9th police station to file an official complaint.

Describing the police station, Emily said: “When we walked in, it was like this – there was blood on the wall, there were punch marks. It was clear that people were beaten here. I wanted to sit because I was tired, the police shouted at me and said “DO NOT SIT”. They dragged us until the assistant of our lawyer arrived, we stayed in the unit for about 3 hours.”

After the arrival of the assistant lawyer, the complaint of the victims was registered. LGBTI+ activist Malikov added: “However, the person who punched Emily in front of the police managed to escape.” The police told the victims that they would fine the attackers 50 AZN and did not treat them well.

Emily told Nafas LGBTI Azerbaijan Alliance that the police did not want to look into the case and the investigators refused to fulfill their duties. The case was considered only after hearing the name of the lawyer. “There is absolutely no trust in law enforcement agencies,” she added.

activist

[Gay Men were Attacked in Ganja]

Fair, accurate and comprehensive coverage of hate crime news in the media plays an important role in expanding public awareness and understanding of LGBTI+s and the issues that affect our lives. While acceptance and visibility of LGBTI+s continues to grow, our community, especially trans folks, continues to face systemic discrimination and epidemic levels of negative policies and attacks.

According to the latest reports of ILGA-Europe, an independent, international non-governmental organisation that unites more than 600 organizations from 54 countries of Europe and Central Asia, Azerbaijan is the worst country amongst 49 countries politically, socially and legally for LGBTI+s to live .

Mediada Xəbərlərin Ədalətli, Dəqiq və Əhatəli İşıqlandırılması

Mediada xəbərlərin ədalətli, dəqiq və əhatəli işıqlandırılması LGBTİ+lər və həyatımıza təsir edən məsələlər haqqında ictimai məlumatlılığın və anlayışın genişləndirilməsində mühüm rol oynayır. LGBTİ+lərin qəbullanması və görünür olması artmağa davam etsə də, icmamız, xüsusən də translar sistemik ayrı-seçkilik, epidemik səviyyələrdə mənfi siyasət və hücumlarla üzləşməyə davam edirlər. 

QAÇINILMALI TERMİNLƏR:

“homoseksual”

“Homoseksual” sözünün klinik tarixinə görə, bu söz anti-LGBTİ+ fəalları tərəfindən eyni cinsə cəlb olunan insanların bir növ xəstəliyə və ya psixoloji/emosional pozğunluğa malik olduğunu irəli sürmək üçün aqressiv şəkildə istifadə olunur – 1970-ci illərdə Amerika Psixoloji Assosiasiyası və Amerika Psixiatriya Assosiasiyası tərəfindən gözdən salınan anlayışlardır. Lütfən, birbaşa istinadlar istisna olmaqla, “homoseksual” sözündən istifadə etməyin. Lütfən, “homoseksual” sözünü sadəcə olaraq “gey” sözünün təkrar istifadə etməməsi üçün üslub dəyişikliyi kimi istifadə etməyin. Bir çox əsas xəbər vasitələrinin üslub bələdçiləri “homoseksual” termininin istifadəsini məhdudlaşdırır.

ƏN YAXŞI TƏCRÜBƏ:

gey; gey kişi və ya lezbiyan 

Eyni gender və ya birdən çox genderdən olan insanlardan xoşlanan insanları təsvir etmək üçün gey, lezbiyan və ya uyğun olduqda, biseksual, panseksual və ya kuir sözlərindən istifadə edin. İnsanların seksual oriyentasiyalarını etiketləməzdən əvvəl özlərini necə təsvir etdiklərini soruşun.

QAÇINILMALI TERMİNLƏR:

“homoseksual əlaqələr/münasibət”, “homoseksual cütlük”, “homoseksual seks” və s.

Eynicinsli cütlüyü “homoseksual cütlük” kimi müəyyən etməkdən, onların münasibətlərini “homoseksual əlaqə” kimi xarakterizə etməkdən və ya yaxınlıqlarını “homoseksual seks” kimi tıyin etməkdən çəkinmək lazımdır. Bu konstruksiyalar tez-tez anti-LGBTİ+ fəallar tərəfindən LGBTİ+ləri, cütlükləri və münasibətləri ləkələmək üçün istifadə olunur.

ƏN YAXŞI TƏCRÜBƏ:

münasibət, cütlük (və ya lazım gələrsə, gey/lezbiyan/eynicinsli cütlük), seks və s.

Bir qayda olaraq, başqa bir oriyentasiyadan olan biri tərəfindən eyni fəaliyyət, emosiya və ya əlaqəni “hetero” adlandırmırsızsa, bir fəaliyyət, emosiya və ya əlaqəni gey, lezbiyan, biseksual və ya kuir kimi etiketləməkdən çəkinməyə çalışın.

Salyanda 17 Yaşlı Fateh İsmayılov Zorakılığa Məruz Qalır

Salyanda Xəlil Rza Ulutürk küçəsində yaşayan 17 yaşlı Fateh İsmayılov seksual oriyentasiyasına görə öz ailəsi tərəfindən zorakılığa məruz qalıb. Onun sözlərinə görə o, 8-ci sinifdən sonra məktəbdən çıxarılıb və təhsil hüququ əlindən alınıb. 2019-cu ildə ailəsi Salyan rayon Psixiatriya xəstəxanasının baş həkimi Yaşar Kərimova 7 min manata yaxın pul verərək, onu 7 ay stasionar müalicə etdirib. Fateh bildirir ki, o, həmin xəstəxanada cinsi zorakılığa məruz qalıb və yenidən ailəsinin yanına göndərilib.

Onun dostu Fatehin başına gələnlərlə əlaqədar Gender Resurs Mərkəzinə məlumat verib. Mərkəzdən Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansına bildirilib ki, onlar iyulun 25-i Ailə, Qadın, Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinə anonim şikayət göndərib. Mərkəzin sözlərinə görə, Komitə uşaq hüquqlarını müdafiə edən orqandır və valideynlər bu hüquqları qorumadıqda onlar bu vəzifəni öz üzərinə götürməlidirlər. Mərkəz növbəti gün Komitə ilə təkrar əlaqə saxlasa da, məsələyə qarşı ciddi laqeydliklə üzləşib. 

fateh

Belə ki, Komitə şikayətə baxılması üçün məsələni Salyan rayon İcra Hakimiyyətinə yönləndirib. Lakin, Fatehin sözlərinə görə, iclasda icra işçisi Sevinc xanım işinin tələblərini yerinə yetirməyib, yeniyetməyə müalicə almasının lazım olduğunu, ailəsinin təhlükəli insanlar olduğunu deyib. İclasda Razgül adlı müdir müavini də iştirak edib və o, uşağın təhlükəsizliyini təmin etmək əvəzinə, uşağa polisə şikayət etməyi məsləhət bilib. 

Avqstun 8-i atası Fatehə bıçaq çəkdiyi üçün o, evdən qaçaraq Salyan rayon Polis bölməsinə gedib və başına gələn bütün zorakılıqlardan bəhs edərək, şikayət ərizəsi yazıb. Bölmə rəisi Rəsul bəy uşağın şikayətini qəbul etdikdən sonra Fatehin atasını, qardaşını və və ona qarşı cinsi zorakılıq edən iki sanitarı bölməyə çağırıb.

Fatehin sözlərinə görə, qardaşına töhmət verilib (serjantdır), atasına isə tapşırılıb ki, ona bir daha toxunmasın. Daha sonra Fateh 9 avqust tarixində Maştağada yerləşən Psixiatriya xəstəxanasına göndərilib və orda iclas keçirilərək, 2 qadın və bir kişi həkimin iştirakı ilə yeniyetmənin şikayətlərinə qulaq asılıb. Lakin iclasın qərarı Fatehə təqdim edilməyib və o, yenidən Salyana, ailəsinin yanına göndərilib. 13 avqust tarixində Fateh polis bölməsinə gedərək, qərar barədə öyrənməyə çalışıb. Ona bildirilib ki, cinsi zorakılığın baş verib-verməməsinin dəqiqləşdirilməsi üçün psixiatrik qiymətləndirmə aparılıb və qərar 10-15 günə çıxacaq. 

Fateh bölmədən qayıdandan sonra ailəsi onun telefonunu qıraraq, özünü də evə kilidləyib. Ailə üzvlərindən biri onu 2-ci mərtəbədən aşağı itələyib və Fatehin qolu xəsarət alsa da, həkim çağırılmayıb. Hazırda Fateh evə kilidlidir və ailəsi tərəfindən mütəmadi zorakılığa məruz qalır. Bu haqda onun evinə gedən dostu gizlicə məlumat öyrənərək, aktivistlərə bildirib.

Bundan sonra sosial işçi DİN-in 102 qaynar xidməti ilə əlaqə saxlayaraq, Fatehin vəziyyəti barədə məlumat verib. DİN-dən sosial işçiyə bildirilib ki, həmin evə polis göndərilib və uşağın vəziyyəti yaxşıdır. Lakin Fateh dostu vasitəsilə aktivistlərlə əlaqə saxlayaraq, evə polis gəlmədiyini, onunla heç kimin əlaqəyə keçmədiyini bildirib. 

Gender Resurs Mərkəzinin aktivisti Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansına bildirib ki, bu günə qədər Fateh vəziyyəti daha da kritik hala gətirməmək üçün məsələnin ictimailəşdirilməsinə qarşı olub. Lakin hazırda o, məsələnin ictimailəşdirilməsini xahiş edir. Fateh İsmayılovun vəziyyəti ilə bağlı, həmçinin Ombudsmana da şikayət göndərilib. 

17-year-old Fateh Ismayilov is Subjected to Violence in Salyan

17-year-old Fateh Ismayilov, who lives on Khalil Rza Ulutürk Street in Salyan, was abused by his family because of his sexual orientation. According to him, he was expelled from school after the 8th grade and he was deprived from his right to education. In 2019, his family gave Yashar Karimov, the chief doctor of the Salyan District Psychiatry Hospital, about 7 thousand manats, and treated him for 7 months. Fateh said that he was sexually abused in that hospital and was sent back to his family.

His friend informed the Gender Resource Center about what happened to Fateh. Nafas LGBTI Azerbaijan Alliance was informed by the Centre that on July 25, they sent an anonymous complaint to the State Committee for Family, Women and Children Affairs. According to the Centre, the Committee is a body that protects children’s rights, and when parents do not protect these rights, they should take this responsibility. Although the Center contacted the Committee again the next day, they faced serious indifference towards the issue.

Fateh

Thus, the Committee forwarded the complaint to the Executive Power of Salyan District for consideration. However, according to Fateh, at the meeting, the executive power Ms. Sevinj did not fulfill the requirements of her job and told the teenager that he needs to be treated and that his family is dangerous people. Razgul, the deputy director, also attended the meeting, and instead of ensuring the child’s safety, she advised the child to file a complaint in the police.

On August 8, because his father pulled a knife on Fateh, he ran away from home and went to the Salyan district police station and wrote a complaint, telling about all the violence that happened to him. After accepting the child’s complaint, the head of the department, Mr. Rasul, called Fateh’s father, brother and two paramedics who sexually abused him to the department.

According to Fateh, his brother was reprimanded (he is a sergeant), and his father was instructed not to touch him again. Later, on August 9, Fateh was sent to the Psychiatric hospital in Mashtaga, where a meeting was held and the teenager’s complaints were listened to with the participation of 2 female and one male doctor. However, the decision of the meeting was not presented to Fateh, and he was sent back to Salyan, to his family. On August 13, Fateh went to the police station and tried to learn about the decision. He was told that a psychiatric evaluation was conducted to determine whether sexual violence had occurred, and a decision would be made in 10-15 days.

After Fatih returned from the unit, his family broke his phone and locked him in the house. One of the family members pushed him down from the 2nd floor and although Fateh’s arm was injured, a doctor was not called. Currently, Fateh is locked in the house and is regularly abused by his family. His friend who went to his house learned about this secretly and told the activists.

After that, the social worker contacted the 102 hotline service of the Ministry of Internal Affairs and informed about Fateh’s condition. The social worker from the Ministry of Internal Affairs was told that the police were sent to that house and that the teenager feels good. However, Fateh contacted the activists through his friend and said that the police did not come to the house and that no one contacted him.

An activist of the Gender Resource Center told Nafas LGBTI Azerbaijan Alliance that so far Fateh has been against publicising the issue so as not to make the situation even more critical. But now he is asking for the issue to be made public. A complaint was also sent to the Ombudsman regarding the situation of Fateh Ismayilov.

15 yaşlı yeniyetmə ailəsi tərəfindən təzyiqlərə məruz qalır

Bakıda 15 yaşlı yeniyetmə ailəsi tərəfindən təzyiqlərə məruz qalaraq ev dustağı edilib.

Adının qeyd olunmasını istəməyən yeniyetmə bir həftə əvvəl ailəsinin onu ev dustağı etməsi səbəbilə evdən qaçdığını bildirib. Növbəti gün ona dəstək olan dostu ilə görüşüb, lakin çox keçmədən dostu polis bölməsinə aparılıb. Polis bölməsində zorakılıqla qarşılaşan dostunun zərər görməməsi üçün yeniyetmə polisə gedib. 

Polis bölməsində yeniyetmə ailəsinin onu ev dustağı etdiyini və xalası oğlunun ona təcavüz etdiyini bildirib. Əgər təcavüz halı varsa və əgər ailəsinin yanında qayıtmaq istəmirsə, polis onu sığınacağa göndəriləcəyini söyləyib. 

Yeniyetmənin bildirdiyinə görə, atası polisə pul verərək məsələnin üstünü örtüb. Təcavüz edən zorakı xalası oğlu məsuliyyətə cəlb olunmayıb. Sığınacağa yerləşdirilməli olan yeniyetmə isə ailəsi ilə yaşamağa məcbur edilib. 

“Hazırda yeniyetmə ailəsi tərəfindən təzyiq altındadır və onun psixoloji yardıma ehtiyacı var,” – deyə LGBTİ+ hüquqları aktivisti Əli Məlikov Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansına bildirib.

“A and 24 Others” Film

Nafas LGBTI Azerbaijan Alliance introduces a new podcast. The topic of the podcast is “A and 24 others” film by Vusala Hajiyeva and her creative works. In this podcast, Nigar and the founder of “Transvisionary” and film director Vusala Hajiyeva who was invited as a guest, talked about the film, Vusala’s creative work.

https://soundcloud.com/nafas-lgbti/a-v-digrilri-filmi-vusal-haciyeva?utm_source=clipboard&utm_campaign=wtshare&utm_medium=widget&utm_content=https%253A%252F%252Fsoundcloud.com%252Fnafas-lgbti%252Fa-v-digrilri-filmi-vusal-haciyeva