Tag: hüquqlar

İyun ayında Qürur Ayı qeyd etdiyimiz zaman, bu ay bütün dünyada LGBTQİ+  icmalarının üzləşdiyi davamlı problemləri dərk edərək, hərəkatlarımızdakı nailiyyətləri və dayanıqlılığını qeyd edirik. Nəfəs qlobal miqyasda LGBTQİ+ icması ilə həmrəydir və biz cinsi oriyentasiyasından, cinsi kimliyindən və ifadəsindən asılı olmayaraq həsin bərabərliyini, ayrıseçkilik etməməsini və insan hüquqlarına hörməti təşviq etmək öhdəliyimizi bir daha təsdiqləyirik.

Dünyanın bir çox yerində baş verən irəliləyişlərə baxmayaraq, Azərbaycanda LGBTQİ+ icmasına qarşı zorakılıq və ayrı-seçkiliyin hələ də davam etməsinin şahidi olmaq məyusedicidir. Biz xüsusilə dövlət rəsmilərinin və parlament üzvlərinin zərərli stereotipləri davam etdirən, icmamızaa qarşı zorakılığı, fundamental hüquq və azadlıqlarımızın məhdudlaşdırılmasını təhrik və təşviq edən qərəzli çıxışlardan hədsiz narahatıq. Bu cür ritorika istənilən ədalətli və inklüziv cəmiyyətin təməli olan bərabərlik və insan hüquqlarına hörmət prinsiplərini sarsıdır.

Bundan əlavə, biz icmamıza, eləcə də hüquq müdafiəçilərinə və fəallara qarşı yönəlmiş nifrət cinayətlərinə, təhdidlərə və hücumlara qarşıyıq. Bu hərəkətlər təkcə bərabərlik haqqımızı deyil, həm də hamı üçün qorunmalı olan ifadə azadlığı, dinc toplaşmaq azadlığı və şəxsi toxunulmazlıq hüquqlarını təhdid edir.

Biz Azərbaycan hökumətini, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını və ayrı-ayrılıqda hər bir soydaşımızı Azərbaycanda LGBTQİ+ icmasına qarşı ayrı-seçkiliyin, zorakılığın və qərəzli münasibətin aradan qaldırılması üçün birgə işləməyə çağırırıq. Biz dövlət rəsmilərini və parlament üzvlərini sözləri və hərəkətləri ilə bərabərliyi və inklüzivliyi təşviq etməklə öz rollarını məsuliyyətlə yerinə yetirməyə çağırırıq.

LGBTQİ+ yoldaşlarımız, harada olursunuzsa olun, ümid edirik ki, bizi eşidirsiz! Sizi əmin etmək istəyirik ki, biz sizin üzləşdiyiniz çətinlikləri dərk edirik, ayrı-seçkilik və zorakılıqdan qorxmadan azad yaşaya biləcəyiniz təhlükəsiz və inklüziv Azərbaycan yaratmaqda qərarlıyıq.

Bizim mübarizəmiz haqlıdır və biz Azərbaycanda LGBTQİ+ icmasının hüquq və ləyaqətini təkcə Qürur Ayında deyil, ilin hər günü müdafiə etməyə davam edəcəyik.

Qürur ayı bütün dünyada LGBTQİ+  icmalarının üzləşdiyi davamlı problemləri dərk edərək, hərəkatlarımızdakı nailiyyətləri və dayanıqlılığını qeyd edirik. 

Nəfəs qlobal miqyasda LGBTQİ+ icması ilə həmrəydir və biz seksual oriyentasiyasından, gender kimliyindən və özünü ifadəsindən asılı olmayaraq hərkəsin ədalətli bir cəmiyyətdə yaşaması üçün üzərimizə götürdüyümüz öhdəliyimizi xatırlayırıq.

Biz, ayrıseçkilik və zorakılıqdan qorxmadan azad yaşaya biləcəyimiz təhlükəsiz və inklüziv Azərbaycan yaratmaqda inadlıyıq.

Bu qlobal hadisə ərəfəsində hər kəsi “Mübarizəmiz Haqlıdır!” devizi altında başlatdığımız Qürur Həftəsində icmamızla həmrəy olmağa çağırış edirik. Unutmayın, LGBTQİ+lar azad olmadıqca, heç kim azad olmayacaq!

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi tənqidlərlə üzləşib və 1 iyun “Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü” ilə bağlı sosial şəbəkədə yazılan paylaşıma dəyişiklik etmək məcburiyyətində qalıb.

Nazirlik əvvəlcə göy qurşağı rəngində uçurtma təsviri paylaşıb. Bununla belə, bəzi şəxslər göy qurşağı uçurtmalarının LGBTQİ+ təbliğatını təmsil etdiyini iddia edərək öz fikirlərini bildiriblər.

Cavab olaraq nazirlik göy qurşağı rəngində uçurtma təsvirini silərək postu dəyişdirmək qərarına gəlib.

Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı olaraq Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin qərarını qınayırıq. Belə ki, Nazirlik postu dəyişməklə:

• Əsassız iddialara tab gətirib: Nazirliyin LGBTQİ+ təbliğatını təmsil etdiyi iddiasına görə göy qurşağı rəngində uçurtma təsvirini silmək qərarı müxtəlifliyə və inklüzivliyə qarşı anlayış və həssaslıq çatışmazlığını nümayiş etdirir. Göy qurşağı bayrağı adətən LGBTQİ+ icması ilə əlaqələndirilir, lakin o, eyni zamanda daha geniş rəng spektrini simvolizə edir və müxtəlif səbəbləri təmsil etmək üçün istifadə olunur. Əsassız iddialara boyun əyərək, nazirlik inklüzivliyi təşviq etmək və müxtəlifliyi qeyd etmək fürsətini əldən verib.
• İnklüzivliyə qaşrı çıxıb: Uşaqların təhsilinə və rifahının təşviqinə cavabdeh olan dövlət orqanı kimi nazirlik inklüzivliyin və müxtəlifliyin tərəfdarı olmalı idi. Nazirlik postu dəyişdirməklə, kimliyindən asılı olmayaraq bütün uşaqların hüquqlarını müdafiə etmək əvəzinə, ayrı-seçkilik yaradan şəxslərin təzyiqinə boyun əyməyə hazır olduğu mesajını verib.
• Zərərli stereotipləri gücləndirib: Göy qurşağı rəngində uçurtma təsvirlərini silməklə, nazirlik zərərli stereotipləri gücləndirib və LGBTQİ+ icması ilə əlaqəli hər şeyin yersiz və ya mübahisəli olduğu fikrini davam etdirib. Bu qərar LGBTQİ+ların cəmiyyətdə ümumi rifahına zərər vuran ayrı-seçkilik və təcridlə üzləşdiyi bir mühitə töhfə verir. 
• Maarifləndirmə üçün fürsəti əldən verib: Görüntüləri silmək əvəzinə, nazirlik öz işinə sadiq qalaraq bu hadisədən təhsil və dialoq fürsəti kimi istifadə etməli idi. Onlar göy qurşağı bayrağının mənasını və onun bütün fərdlər, o cümlədən uşaqlar üçün inklüzivliyi, qəbulu və dəstəyi necə təmsil etdiyini izah edə bilərdilər. Bu cür yanaşma anlayışı gücləndirə və ayrı-seçkilikçi münasibətlərə qarşı çıxa bilərdi. 
• Liderlik əvəzinə təzyiqə boyun əyib: Bir neçə şəxsin fikirlərinə əsaslanaraq postu dəyişdirməklə, nazirlik liderlik çatışmazlığını və öz dəyərlərinə riayət etmədiyini nümayiş etdirib. Dövlət qurumları səs azlığının tələblərinə boyun əyməkdənsə, prinsiplərə, dəlillərə və xidmət göstərdikləri əhalinin ən yaxşı mənafelərinə əsaslanaraq qərarlar qəbul etməlidirlər. 

“Azərbaycan polisi LGBTQİ+ları və fəalları təqib etməyi dayandırmalıdır,” – AŞPA-nın baş məruzəçisi deyib.

Mayın 31-də Avropa Şurası Parlament Assambleyasının LGBTQİ+ların hüquqları üzrə baş məruzəçisi Kristof Lakroix (Belçika, SOC) deyib: “Azərbaycanda LGBTİ şəxslərin və onların hüquqlarını müdafiə edən fəalların yenidən polis əməkdaşlarının hədəfinə çevrilməsi ilə bağlı yeni xəbərlər məni dərindən narahat edir”.  

“Polisin onlara qarşı davranışına etirazlarından sonra keçən həftənin əvvəlində bir neçə trans qadının saxlanıldığı, ertəsi gün isə onların azadlığa buraxılmasını tələb edən LGBTİ fəalların da saxlandığı, pis rəftara məruz qaldığı, alçaldıldığı və/və ya cərimələndiyi bildirilir. Bu xəbərlər və bəzilərinin məcburi tibbi müayinələrə məruz qalması ilə bağlı iddialar dərin narahatlıq doğurur”, o əlavə edib.

“Heç kim seksual oriyentasiyasına, gender kimliyinə, ifadəsinə və ya seksual xüsusiyyətlərinə görə hədəfə alınmamalıdır. Xüsusilə hüquq-mühafizə orqanları bu cür praktika ilə məşğul olmaq əvəzinə, hamı üçün insan hüquqlarını təmin etməli və müdafiə etməlidir. Azərbaycanda polis tərəfindən LGBTİ şəxslərə və fəallara qarşı təzyiq və pis rəftarla bağlı ilk dəfə deyil ki, bizə məlumat verilir. Assambleya artıq hakimiyyət orqanlarını LGBTİ şəxslərin qanunsuz həbsi hallarını araşdırmağa və onlara qarşı polis zorakılığının qarşısını almağa və bununla mübarizə aparmağa çağırıb”, cənab Lakroix bildirib.

“Mən bir daha Azərbaycan hakimiyyətini bu təcrübələrə dərhal son qoymağa və polisin LGBTİ şəxslərə və hüquq müdafiəçilərinə qarşı kobud rəftarına dair bütün iddialar üzrə tam, effektiv və müstəqil araşdırma aparmağa çağırıram”, – deyə o, yekunlaşdırıb.

LGBTQİ+ hüquqları müdadfiəçisi Cavid Nəbiyev İnstagram paylaşımında Azərbaycan polisinin əlində məruz qaldığı pis rəftar və zorakılıqların acı hekayəsini açıqlayıb. O, ayrı-seçkilik və zorakılıqla bağlı şəxsi təcrübələrindən danışaraq, ölkədə LGBTQİ+ icmasının üzləşdiyi sistemli qərəzlərə işıq salıb. 

Polislə keçmiş görüşlərini xatırlayan Nəbiyev 2014-cü ildə sadəcə gey kimliyinə görə zorakılığa məruz qaldığı xüsusi narahatedici hadisəni bölüşüb. Lakin onun möhkəmliyi və parlaq gələcəyə ümidi Əli Məlikov və Əvəz Hafizli kimi simaların aktivizmi ilə birlikdə Azərbaycana qayıtmasına səbəb olub.

Qayıdandan sonra Nəbiyev bu dəfə icmanın səsini ucaltdığını görə cəza olaraq yenidən saxlanılıb. O, polis nəzarətində keçirdiyi, ləyaqəti alçaldan və insanlıqdan kənar rəftarla yadda qalan kabuslu gecəni təsvir edib.

“Əlimizin dəydiyi qapı cəftəsini bizdən iyrəndiyi üçün salfetka ilə tutan polis nəfərlərini gördüm.”

Onun danışdığı narahatedici təcrübələr arasında polis məmurlarının LGBTQİ+ların toxunduğu səthlərə toxunmamaq üçün salfetlərdən istifadə etmələrinin, bir polis nəfərinin digər zabitlər tərəfindən hücuma məruz qaldığını müşahidə etmələrinin və dilinin altında ülgücünün olub-olmadığını fiziki olaraq nümayiş etdirməklə günahsızlıqlarını sübut etməyə məcbur edilməsinin şahidi olub.

“LGBTİ+dırsa xəstəlik mənbəyidir – zehniyyəti ilə məhkəmə qərarı olmadan analiz verməyə məcbur edildim.”

Cavid Nəbiyev daha sonra onların hüquqlarının pozulduğunu vurğulayıb. Belə ki, o, yalnız LGBTQİ+ olmağın insanı xəstəliklər mənbəyinə çevirdiyi barədə yanlış inanc əsasında məhkəmə qərarı olmadan tibbi müayinələrə məruz qalıb. O, sanki ağır cinayət törətmiş kimi əlləri qandallanıb və polis idarəsində zamanı istehza obyekti kimi ətrafa nümayiş etdiriliblər. Polis məmurları LGBTQİ+ları saxladıqları ilə öyünərək dostları ilə bölüşmək üçün fəalın şəkillərini və videolarını çəkiblər.

“Mübarizəm haqqlıdır. Bu dəfə içimdəki o qıyı öldürə bilməyəcəksiz! Qürurluyam, qoxmuram! Əvəzində isə çox qəzəbliyəm! Mübarizəm ‘biz azad olmadıqca, siz də azad olmayacaqsız’ deyərək davam edir.”

Nəbiyev qəzəbli olduğunu və məruz qaldığı pis rəftarlara baxmayaraq bərabərlik və ədalət uğrunda mübarizəni davam etdirmək əzmini ifadə edib. O, möhkəmlik alovunun sönməsinə icazə verməyəcəyinə və Azərbaycanda LGBTQİ+ icması üçün azadlıq və bərabər hüquqlar əldə olunana qədər mübarizəsinə davam edəcəyinə söz verib. 

LGBTQİ+ hüquq müdafiəçisi Cavid Nəbiyevin paylaşımı Azərbaycan polisində hərtərəfli islahatlara və LGBTQİ+ların ayrı-seçkilik və zorakılıqdan qorunmasına təcili ehtiyac olduğunu vurğulayıb. İLGA-Avropa və RFSL kimi LGBTQİ+ haqları təşkilatları və LGBTQİ+ hüquq müdafiəçiləri saxlanılan aktivistlərlə həmrəylik nümayiş etdirib, onların Azərbaycanda ədalət və bərabərlik çağırışlarını dəstəkləyiblər.

23 may tarixində Bakıda saxlanılan LGBTİ+ fəalı Əli Məlikov sosial şəbəkədə saxlanarkən məruz qaldıqları rəftarla bağlı təfərrüatları paylaşıb. Trans icma üzvlərinin həbsinə etiraz edən fəallar arasında olan Məlikov 20 saatdan çox davam edən dəhşətli təcrübəni təsvir edib.

Məlikov öz tvitində onların saxlanmasının fiziki təmas, təhdid və kiçik, havasız otaqda saxlanılmanı əhatə etdiyini açıqlayıb. Birinin cinsi zorakılığa məruz qaldığını ehtimal edən Məlikov, iki trans qadının – Aleksandra və Şəbnəmin onlarla birlikdə saxlanıldığını qeyd edib. Fəal zərərçəkənlərin saxlamlıqlarından dolayı dərin narahatlığını ifadə edib. 

Əli Məlikov və Cavid Nəbiyev müvafiq olaraq 70 və 300 manat cərimə olunsalar da, dərhal azadlığa buraxılmayıblar. Əvəzində onları zorla saxlandıqları dar otağa aparılıblar. İddiaya görə, polis onları itələyib vuraraq vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Məlikov gün ərzində digər saxlanılanlarla bərabər göz yaşları içində işgəncələrə məruz qaldıqları haqqında danışıb. 

Polis Məlikov və Nəbiyevə azad etsə də, digərlərini 15 sutka müddətində həbs edib. Polis sərbəst buraxılan şəxsləri hələ də içəridə saxlanılanlarla üz-üzə gətirib. Görünür, hər iki tərəfə travma vermək niyyətində olub. Məlikov bu hərəkəti qəsdən qorxu və narahatlıq aşılamaq cəhdi kimi şərh edib. 

Məlikovun paylaşdığı məlumartlar LGBTQİ+ fəallarının saxlandıqları zaman yaşadıqları iddia edilən pis rəftar və travmaya işıq salır. Bu açıqlamalar Azərbaycanda LGBTQİ+lara münasibətlə bağlı narahatlığı daha da gücləndirib və onların hüquq və ləyaqətinin müdafiəsi üçün təcili çağırışlar səsləndirib. 

Bakıda LGBTİ+ hüquq müdafiəçilərinin 37-ci Polis Bölməsi qarşısında saxlanılmasından sonra onların hüquqi vəziyyəti ilə bağlı yeni məlumat yayılıb. Jurnalist Nurlan Librenin verdiyi məlumata görə, Cavid Nəbiyev, Əli Məlikov və kimliyi məlum olmayan daha iki nəfər əlləri qandallı olaraq polis bölməsinə gətirilib. Heç bir faktiki qanunsuzluqda iştirak etməmələrinə baxmayaraq, onlara cinayətkar kimi yanaşıblar. 

Polis şöbəsi qarşısında iştirak edən şahidlər bildiriblər ki, Cavid Nəbiyev proses zamanı çətinliklə üzləşib. Video sübutlar da onların saxlanması zamanı güc tətbiq edildiyini göstərib. Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansından Əli Məlikova qarşı 510-cu maddə ilə protokol hazırlanıb.

Bundan başqa, Faiq Əlverdiyev, Zaur Əsgərov, Əli Əhmədov, Orxan Məmmədov və Seymur Allahverdiyev Xətai rayon 37-ci Polis Bölməsinin qarşısına toplaşaraq yoldaşlarının həbsinə etiraz ediblər. Onların narahatlıqlarını dilə gətirmək cəhdləri, polis tərəfindən ‘səslərini ucaltdıqları və polis əməkdaşları ilə mübahisə etdiklərizaman qarşıdurma vəziyyətinə gətirib çıxarma’ kimi qələmə verilib. Nəticədə onlar da saxlanılaraq, polis şöbəsinə gətirilib. 

Jurnalist Nurlan Librenin verdiyi məlumata görə, onların barələrində İnzibati Xallar Məcəlləsinin 510-cu (xırda xuliqanlıq) daxil olmaq üzrə xidmətə dair protokollar tərtib olunaraq məhkəməyə göndərilib.