Cavid Nəbiyev Azərbaycan polisinin narahatedici pis rəftarından danışıb: “Mübarizəm davam edir”

LGBTQİ+ hüquqları müdadfiəçisi Cavid Nəbiyev İnstagram paylaşımında Azərbaycan polisinin əlində məruz qaldığı pis rəftar və zorakılıqların acı hekayəsini açıqlayıb. O, ayrı-seçkilik və zorakılıqla bağlı şəxsi təcrübələrindən danışaraq, ölkədə LGBTQİ+ icmasının üzləşdiyi sistemli qərəzlərə işıq salıb. 

Polislə keçmiş görüşlərini xatırlayan Nəbiyev 2014-cü ildə sadəcə gey kimliyinə görə zorakılığa məruz qaldığı xüsusi narahatedici hadisəni bölüşüb. Lakin onun möhkəmliyi və parlaq gələcəyə ümidi Əli Məlikov və Əvəz Hafizli kimi simaların aktivizmi ilə birlikdə Azərbaycana qayıtmasına səbəb olub.

Qayıdandan sonra Nəbiyev bu dəfə icmanın səsini ucaltdığını görə cəza olaraq yenidən saxlanılıb. O, polis nəzarətində keçirdiyi, ləyaqəti alçaldan və insanlıqdan kənar rəftarla yadda qalan kabuslu gecəni təsvir edib.

“Əlimizin dəydiyi qapı cəftəsini bizdən iyrəndiyi üçün salfetka ilə tutan polis nəfərlərini gördüm.”

Onun danışdığı narahatedici təcrübələr arasında polis məmurlarının LGBTQİ+ların toxunduğu səthlərə toxunmamaq üçün salfetlərdən istifadə etmələrinin, bir polis nəfərinin digər zabitlər tərəfindən hücuma məruz qaldığını müşahidə etmələrinin və dilinin altında ülgücünün olub-olmadığını fiziki olaraq nümayiş etdirməklə günahsızlıqlarını sübut etməyə məcbur edilməsinin şahidi olub.

“LGBTİ+dırsa xəstəlik mənbəyidir – zehniyyəti ilə məhkəmə qərarı olmadan analiz verməyə məcbur edildim.”

Cavid Nəbiyev daha sonra onların hüquqlarının pozulduğunu vurğulayıb. Belə ki, o, yalnız LGBTQİ+ olmağın insanı xəstəliklər mənbəyinə çevirdiyi barədə yanlış inanc əsasında məhkəmə qərarı olmadan tibbi müayinələrə məruz qalıb. O, sanki ağır cinayət törətmiş kimi əlləri qandallanıb və polis idarəsində zamanı istehza obyekti kimi ətrafa nümayiş etdiriliblər. Polis məmurları LGBTQİ+ları saxladıqları ilə öyünərək dostları ilə bölüşmək üçün fəalın şəkillərini və videolarını çəkiblər.

“Mübarizəm haqqlıdır. Bu dəfə içimdəki o qıyı öldürə bilməyəcəksiz! Qürurluyam, qoxmuram! Əvəzində isə çox qəzəbliyəm! Mübarizəm ‘biz azad olmadıqca, siz də azad olmayacaqsız’ deyərək davam edir.”

Nəbiyev qəzəbli olduğunu və məruz qaldığı pis rəftarlara baxmayaraq bərabərlik və ədalət uğrunda mübarizəni davam etdirmək əzmini ifadə edib. O, möhkəmlik alovunun sönməsinə icazə verməyəcəyinə və Azərbaycanda LGBTQİ+ icması üçün azadlıq və bərabər hüquqlar əldə olunana qədər mübarizəsinə davam edəcəyinə söz verib. 

LGBTQİ+ hüquq müdafiəçisi Cavid Nəbiyevin paylaşımı Azərbaycan polisində hərtərəfli islahatlara və LGBTQİ+ların ayrı-seçkilik və zorakılıqdan qorunmasına təcili ehtiyac olduğunu vurğulayıb. İLGA-Avropa və RFSL kimi LGBTQİ+ haqları təşkilatları və LGBTQİ+ hüquq müdafiəçiləri saxlanılan aktivistlərlə həmrəylik nümayiş etdirib, onların Azərbaycanda ədalət və bərabərlik çağırışlarını dəstəkləyiblər.

LGBTİ+ fəalı pis rəftar və travma ilə bağlı təfərrüatları açıqlayıb

23 may tarixində Bakıda saxlanılan LGBTİ+ fəalı Əli Məlikov sosial şəbəkədə saxlanarkən məruz qaldıqları rəftarla bağlı təfərrüatları paylaşıb. Trans icma üzvlərinin həbsinə etiraz edən fəallar arasında olan Məlikov 20 saatdan çox davam edən dəhşətli təcrübəni təsvir edib.

Məlikov öz tvitində onların saxlanmasının fiziki təmas, təhdid və kiçik, havasız otaqda saxlanılmanı əhatə etdiyini açıqlayıb. Birinin cinsi zorakılığa məruz qaldığını ehtimal edən Məlikov, iki trans qadının – Aleksandra və Şəbnəmin onlarla birlikdə saxlanıldığını qeyd edib. Fəal zərərçəkənlərin saxlamlıqlarından dolayı dərin narahatlığını ifadə edib. 

Əli Məlikov və Cavid Nəbiyev müvafiq olaraq 70 və 300 manat cərimə olunsalar da, dərhal azadlığa buraxılmayıblar. Əvəzində onları zorla saxlandıqları dar otağa aparılıblar. İddiaya görə, polis onları itələyib vuraraq vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Məlikov gün ərzində digər saxlanılanlarla bərabər göz yaşları içində işgəncələrə məruz qaldıqları haqqında danışıb. 

Polis Məlikov və Nəbiyevə azad etsə də, digərlərini 15 sutka müddətində həbs edib. Polis sərbəst buraxılan şəxsləri hələ də içəridə saxlanılanlarla üz-üzə gətirib. Görünür, hər iki tərəfə travma vermək niyyətində olub. Məlikov bu hərəkəti qəsdən qorxu və narahatlıq aşılamaq cəhdi kimi şərh edib. 

Məlikovun paylaşdığı məlumartlar LGBTQİ+ fəallarının saxlandıqları zaman yaşadıqları iddia edilən pis rəftar və travmaya işıq salır. Bu açıqlamalar Azərbaycanda LGBTQİ+lara münasibətlə bağlı narahatlığı daha da gücləndirib və onların hüquq və ləyaqətinin müdafiəsi üçün təcili çağırışlar səsləndirib. 

Bakıda saxlanılan LGBTİ+ fəalları inzibati xəta ilə bağlı ittihamlarla üzləşiblər

Bakıda LGBTİ+ hüquq müdafiəçilərinin 37-ci Polis Bölməsi qarşısında saxlanılmasından sonra onların hüquqi vəziyyəti ilə bağlı yeni məlumat yayılıb. Jurnalist Nurlan Librenin verdiyi məlumata görə, Cavid Nəbiyev, Əli Məlikov və kimliyi məlum olmayan daha iki nəfər əlləri qandallı olaraq polis bölməsinə gətirilib. Heç bir faktiki qanunsuzluqda iştirak etməmələrinə baxmayaraq, onlara cinayətkar kimi yanaşıblar. 

Polis şöbəsi qarşısında iştirak edən şahidlər bildiriblər ki, Cavid Nəbiyev proses zamanı çətinliklə üzləşib. Video sübutlar da onların saxlanması zamanı güc tətbiq edildiyini göstərib. Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansından Əli Məlikova qarşı 510-cu maddə ilə protokol hazırlanıb.

Bundan başqa, Faiq Əlverdiyev, Zaur Əsgərov, Əli Əhmədov, Orxan Məmmədov və Seymur Allahverdiyev Xətai rayon 37-ci Polis Bölməsinin qarşısına toplaşaraq yoldaşlarının həbsinə etiraz ediblər. Onların narahatlıqlarını dilə gətirmək cəhdləri, polis tərəfindən ‘səslərini ucaltdıqları və polis əməkdaşları ilə mübahisə etdiklərizaman qarşıdurma vəziyyətinə gətirib çıxarma’ kimi qələmə verilib. Nəticədə onlar da saxlanılaraq, polis şöbəsinə gətirilib. 

Jurnalist Nurlan Librenin verdiyi məlumata görə, onların barələrində İnzibati Xallar Məcəlləsinin 510-cu (xırda xuliqanlıq) daxil olmaq üzrə xidmətə dair protokollar tərtib olunaraq məhkəməyə göndərilib.

LGBTİ+ hüquq müdafiəçiləri trans icmasının həbsinə etiraz ediblər

Dünən, mayın 23-də LGBTİ+ fəalları transların saxlanılmasına etiraz etmək üçün toplaşıblar.

Mayın 22-də sosial şəbəkələrdə Bakının Xətai rayonunda polislə üç trans qadının qarşıdurmasını əks etdirən videolar yayılıb. 

Görüntülərdə transların polislə mübahisədən sonra saxlanılması əks olunub. Trans fəallardan birinin Meydan TV-yə verdiyi açıqlamaya görə, mayın 22-də baş verən insident polisin trans qadınların şərəf və ləyaqətinə hörmətsizlik və alçaldılması ilə bağlı olub. 

Saxlanılan şəxslərin azadlığa buraxılması tələbi ilə LGBTİ+ hüquqlarını müdafiə edən fəallar 37-ci Polis Bölməsinin qarşısına toplaşıblar. Onların arasında Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansının fəalları Əli Məlikov, Cavid Nəbiyev və bir neçə nəfər də olub. Onlar da sonradan polis tərəfindən saxlanılıblar.

Meydan TV/Fəalların aksiyası

Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) Meydan TV-yə verilən məlumata görə, faktla bağlı araşdırma aparıldığını təsdiqləyib. 

Vəkil Zibeydə Sadıqova bildirib ki, Xətai rayonu 37-ci Polis Bölməsinin qarşısında saxlanılan Cavid Nəbiyev və Əli Məlikov hazırda 36-cı Polis Bölməsində saxlanılır.

Polis bölməsi onların həbsinin konkret səbəblərini açıqlamayıb.

Dövlətlə üz-üzə: polis bölmələri və LGBTQ+lar

“Dövlətlə üz-üzə: polis bölmələri və LGBTQ+lar” filmini təqdim etməklə, Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı 17 May – İDAHOBİT həftəsini ölkədəli reallığı ehtiva edən tədbirlə bitirib.

Tədbirimizdə “LGBTİ+lar tələb edir: mental sağlamlıq və ədalət” proqramı çərçivəsində həyata keçirilən kiçik qrantlar müsabiqəsində qalib gəlmiş və Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansının maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmış, Azərbaycandaki LGBTİ+ların polis bölmələrində üzləşdikləri təcrübələri əhatə edən film təqdimatı baş tutub. 

Filmdən sonra qonaqlar, sosial işçi, aktivist və psixoloqla birgə LGBTİ+ vətəndaşların hüquqi problemlərini analiz ediblər.

Universal Dövri İcmal – İDAHOBİT

Universal Dövri İcmal adlandırılan mexanizm vasitəsi ilə İnsan Hüquqları Şurası dövri olmaqla Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 193 üzvü tərəfindən insan hüquqlarına aid vəzifə və öhdəliklərin yerinə yetirilməsini nəzərdən keçirir.

Dövlətə dair icmal üç sənədə əsaslanır: nəzərdən keçirilən ölkə tərəfindən hazırlanmış; Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarlıq İdarəsi (BMT İHAKİ) tərəfindən hazırlanmış ölkə haqqında BMT məlumat toplusunun hazırlanması; BMT İHAKİ tərəfindən hazırlanmış, digər maraqlı tərəflərin təqdim etdiyi məlumatların icmalı.

BMT-nin İnsan Hüquqları Şurasının 5/1 saylı qətnaməsinə uyğun olaraq yaradılan Universal Dövri İcmal üzrə İşçi Qrupu İDAHOBİT ərəfsində, 7-18 may 2018-ci il tarixləri arasında özünün otuzuncu sessiyasını keçirmişdir.

İDAHOBİT həftəsinə təsadüf edən interaktiv dialoq zamanı verilən aşağıdakı tövsiyələr Azərbaycan tərəfindən nəzərdən keçirilərək qəbul edilmişdir:

  • Lezbiyan, gey, biseksual, transgender və interseks şəxslərə qarşı stiqmatizasiya kimi zorakılıq və ayrı-seçkilik hallarının qarşısının alınması üçün zəruri tədbirlər görmək və bu halların araşdırılmasını və üzə çıxarılmasını təmin etmək üçün görülən tədbirləri intensivləşdirmək – Argentina;
  • Lezbiyan, gey, biseksual, transgender və interseks şəxslərin həm qanunla, həm də həyatda ayrı-seçkilik və zorakılığın bütün növlərinə qarşı müdafiə olunmasını təmin etmək – Kanada;
  • Seksual oriyentasiya və gender kimliyinə görə ayrı-seçkiliyə qarşı geniş hüquqi baza formalaşdırmaq – Çili;
  • Seksual oriyentasiya və gender kimliyi də daxil olmaqla hər hansı səbəbə görə ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması və qarşısının alınması üçün qüvvədə olan qanunvericiliyi öz öhdəlikləri ilə müqayisədə hərtərəfli şəkildə nəzərdən keçirmək – Honduras;
  • Ayrı-seçkiliyə qarşı mövcud hüquqi bazanın seksual oriyentasiya və gender kimliyinə görə ayseçkiliyi açıq-aşkar şəkildə qadağan etdiyini təmin etmək – İslandiya;
  • Mövcud hüquqi bazaya seksual oriyentasiya və gender kimliyinə görə ayrı-seçkiliyin qadağan olunması ilə bağlı müddəalar daxil etmək – Meksika;
  • “İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan rəftar və cəza növlərinə qarşı” Konvensiyanın Fakültativ Protokoluna uyğun olaraq işgəncə, pis rəftar və qanunsuz həbslərin aradan qaldırılması üçün tədbirlər görmək. Bundan əlavə, lezbiyan, gey, biseksual və transgender şəxslərin hüquqlarının pozulmasının və onların ayrı-seçkiliyə məruz qalmasının qarşısını almaq üçün ictimai siyasəti və təhsili gücləndirmək – Kosta-Rika;
  • Seksual oriyentasiya və gender kimliyi də daxil olmaqla, şəxsi mülahizələrinə görə qanunsuz həbslər və pis rəftarla üzləşən şəxsləri müdafiə edərək onların cəmiyyətə tam şəkildə inteqrasiyasını təmin etmək – İspaniya;
  • Mövcud gender stereotiplərinin aradan qaldırılması üzrə hərtərəfli maarifləndirmə kampaniyası həyata keçirmək – Çernoqoriya;
  • Ayrı-seçkiliyin bütün növlərinə qarşı mübarizənin intensivləşdirilməsi üçün beynəlxalq öhdəliklərə müvafiq şəkildə tədbirlər görmək – İtaliya.

2014-cü ildə İDAHOBİT günü necə qeyd edilib?

2014-cü ildə Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı İDAHOBİT günün necə qeyd edib?

2014-cü ildə Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı Niderland səfirliyi ilə birgə Beynəlxalq Homofobiya, Bifobiya, İnterfobiya və Transfobiya ilə Mübarizə – İDAHOBİT Gününə həsr olunmuş əlamətdar tədbir təşkil edib. Azərbaycanın ən qədim yaşayış məskənlərindən biri olan Qobustanda keçirilən yürüyüşün məqsədi Azərbaycan cəmiyyətindəki qərəzli münasibətə qarşı çıxmaq və LGBTİ+ hüquqlarının “Avropa idxalı” olması fikrini dağıtmaq olub. “Qobustan qədər tariximiz var!” mövzusu altında iştirakçılar LGBTİ+ icmalarının regionda tarixi mövcudluğunu vurğulayıblar. 

Tədbir səmaya rəngarəng şarların buraxıldığı, göy qurşağı bayraqlarının qürurla dalğalandığı tarixi məkana doğru yüksək əhval-ruhiyəli “Bərabərlik marşı” ilə başlayıb. LGBTİ+ icmasının üzvləri müttəfiqləri ilə birlikdə homofobiya və transfobiyanı pisləmək, birlik nümayiş etdirmək, bərabərlik və LGBTİ+ əleyhinə zorakılığa son qoymaq üçün bir araya gəliblər.

Qobustandakı bu simvolik yürüş LGBTİ+ icmasının Azərbaycan cəmiyyətinin ayrılmaz hissəsi olduğunu və bizim hüquq və töhfələrimizin tanınmalı və təqdir edilməli olduğunu xatırladıb.

İDAHOBİT – Beynəlxalq Homofobiya, Bifobiya, İnterfobiya və Transfobiya ilə Mübarizə Günü

İDAHOBİT – Beynəlxalq Homofobiya, Bifobiya, İnterfobiya və Transfobiya ilə Mübarizə Günü “Həmişə birlikdə: Müxtəlifliklə Birləşmiş” mövzusunu qeyd edir.

Mayın 17-də Beynəlxalq Homofobiya, Bifobiya, İnterfobiya və Transfobiya ilə Mübarizə Gününün tanınması üçün qlobal LGBTİ+ icması builki “Həmişə Birlikdə: Müxtəlifliklə Birləşmiş” mövzusu altında bir araya gəlir. Mövzu bütün dünya üzrə LGBTİ+ təşkilatları ilə geniş məsləhətləşmələr nəticəsində diqqətlə seçilib, təbliğat, qeydetmə və icmalar arasında birlik hissini gücləndirmək məqsədi daşıyır.

Seçilmiş mövzu kimliklər, hərəkatlar və sərhədlər arasında həmrəyliyin və müttəfiqliyin vacibliyini vurğulayır. Mövzu bütün dünyada LGBTİ+ icmalarının üzləşdiyi artan təhlükələri əhatə edir və çətin qazanılmış nailiyyətləri qorumaq və bərabərliyi təşviq etmək zərurətini vurğulayır. Müxtəlifliyi dəstəkləmək üçün birləşərək, insanlar LGBTİ+ların və icmaların həyatında həqiqi fərq yarada bilərlər. 

Beynəlxalq Homofobiya, Bifobiya, İnterfobiya və Transfobiya ilə Mübarizə Günü 2004-cü ildən etibarən hər il qeyd olunur. Bu gün Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 1990-cı ildə homoseksuallığı mental xəstəliklər siyahısından çıxarmaq üçün qəbul etdiyi mühüm qərara hörmət olaraq başladılıb. Hər il bu gün maarifləndirməni artırmaq və qlobal miqyasda LGBTİ+ların üzləşdiyi problemləri həll etmək üçün xüsusi bir mövzuya diqqət yetirir. 

Dünya miqyasında İDAHOBİT qeydetmələrini əlaqələndirən platforma olan may17.org tərəfindən verilən elanda deyilir:

“Biz 2023-cü ildə Beynəlxalq Homofobiya, Transfobiya və Bifobiyaya Qarşı Günün “Həmişə Birlikdə: Müxtəlifliklə Birləşmiş” mövzusu ətrafında keçiriləcəyini bəyan etməkdən məmnunuq. Dünya üzrə LGBTQIA+ təşkilatları ilə geniş məsləhətləşmələr nəticəsində müəyyən edilən bu mövzu insan hüquqları müdafiəçilərinə, LGBTQIA+ vətəndaş cəmiyyəti qruplarına, icma üzvlərinə və müttəfiqlərə müxtəlif təbliğat və qeydetmə formalarında iştirak etmək imkanı verəcək”. 

LGBTİ+ icmaları artan problemlərlə, o cümlədən hüquqlarda geri addımlama və artan ayrı-seçkiliklə üzləşdikcə, bu ilki mövzu birliyin və dəstəyin əhəmiyyətini vurğulayır. İcmanın gücü, həmrəylik və müxtəlif kimliklərin tanınması qlobal miqyasda müsbət dəyişikliyi təşviq etmək üçün vacibdir. 

Bu gün bütün dünyada ayrı-ayrı şəxslər və təşkilatlar Beynəlxalq Homofobiya, Bifobiya, İnterfobiya və Transfobiyaya Qarşı Günü qeyd edəcəklər. Tədbirlər, müzakirələr və maarifləndirmə kampaniyaları vasitəsilə onlar həmrəylik nümayiş etdirəcək, LGBTİ+ səslərini gücləndirəcək və müxtəlifliyi, bərabərliyi və inklüzivliyi qeyd edən bir dünya yaratmaq öhdəliyini bir daha təsdiq edəcəklər.

Biz də, Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı olaraq, bu əlamətdar gün münasibətilə podkastlar silsiləri hazırlamışıq:

Bu əlamətdar gündə gəlin güclərimizi birləşdirək, gözəl müxtəlifliyimizi qeyd edək və hamı üçün daha inklüziv və qəbullanan cəmiyyət yaratmaq üçün birlikdə çalışaq. 17 Mayınız mübarək: Birlikdə, Müxtəlifliklə Birləşmiş! 

İşsiz translar

Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansı olaraq “Ədalət və Hamı Üçün Müdafiə!” şüarımızla başladığımız 17 may həftəsinin 2-ci podkastını yayımlayırıq. Biz, könüllümüz Alvi və trans hüquqları aktivisti Vüsalə Hacıyeva ilə transların əmək bazarına çııxışını, iş sahəsində üzləşdiyi təcrübələrini müzakirə etmişik.

Podkast səni həm də transların əmək bazarında qarşılaşıdığı çətinliklərlə mübarizədə həmrəyliyə çağırır.

Azərbaycanda LGBTQİ+ hərəkatının dünəni, bugünü və sabahı

Nəfəs LGBTİ Alyansı olaraq “Ədalət və Hamı Üçün Müdafiə!” şüarımızla başladığımız 17 may həftəsinə podkastımızla davam edirik. Biz könüllümüz Rza və kuir aktivistlər Cavid Nəbiyev, Əli Məlikovla birgə epizod hazırlamışıq. 

17 May Beynəlxalq İDAHOBİT+ gününün Azərbaycanda tarixi, günümüzdə LGBTQİ+ aktivizmi, keçmişimiz və hərəkatımızdan gələcək gözləntilərimizi əhatə edən müzakirəmizi dinləməyə və paylaşmağa tələsin. Biz həm də epizodumuzda Nəfəs LGBTİ Azərbaycan Alyansının tarixçəsindən də danışmışıq.